Ερωτικός
μήνας ο Φεβρουάριος, είπαμε, ταιριάζει με confessions. Εξομολογήσεις, έννοια συνυφασμένη με έρωτες.
Συνήθως εκεί παιδεύεται ο κόσμος, λένε, στα ερωτικά του. Love confessions
προφορικά ή γραπτά, δυναμικά κι αποφασιστικά ή διστακτικά και με την ουρά στα
σκέλια που λένε.
Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται ν’ ανασκουμπωθείς
και να βρεις το θάρρος να πεις όσα έχεις ανάγκη, όχι μόνο για να τα πεις, αλλά
σε αρκετές περιπτώσεις κυρίως για να τα’ ακούσεις εσύ ο ίδιος.
Έλα όμως που το ίδιο χρειάζεται και
για άλλου τύπου life confessions.
Για εξομολογήσεις
μιας ζωής που λίγοι ξέρουν.
Πώς
άλλωστε να μάθουν για εκείνες τις πτυχές της, αν δεν αποφασίσεις να τις
μοιραστείς; Και πώς να τις μοιραστείς, αν δεν έχεις μάθει στα τρυφερά πρώτα
χρόνια της ζωής σου να εκφράζεσαι στους γύρω σου, πόσο μάλλον εκτός
οικογένειας;
Αν
έχεις μάθει να είσαι σ’ ένα καβούκι κλειστό, νιώθοντας ντροπή γι’ αυτό που
βιώνεις και συνάμα φόβο πως δε θα σταματήσει, δε θα τελειώσει ποτέ. Αν δεν έχεις κάποιον να σε στηρίξει, όταν
είσαι ακόμη σε μια φάση, όπως η παιδική κι η εφηβική ηλικία, που ακόμα πλάθεσαι
σαν χαρακτήρας και διαμορφώνεις προσωπικότητα.
Πώς
να ποντάρεις σε ανθρώπους «ξένους» και να πιστέψεις ότι θα σε βοηθήσουν, όταν
αυτό δεν το κάνουν οι «δικοί» σου; Πώς να εμπιστευτείς τρίτους, όταν το άμεσο
περιβάλλον σου που ξέρει τι περνάς, σιωπά και αδρανεί;
«Τι θα πει ο κόσμος» θυμάσαι να ηχεί
στα αυτιά σου συχνά…
Ενδοοικογενεική
βία. Αυτή η μάστιγα, κεφάλαιο μεγάλο. Ψυχική και σωματική. Πώς να συγκρίνεις
ποια είναι χειρότερη; Αδιανόητο. Επώδυνες κι οι δύο. Σημάδια αφήνουν, σαφέστατα, κι οι δύο. Η πρώτη ίσως περισσότερα και
μακροπρόθεσμα πιο έντονα. Οι σωματικές πληγές και τα σημάδια αργά ή γρήγορα
κλείνουν, επουλώνονται, υποχωρούν. Ψυχικά όμως τα σημάδια χαράζονται και
μένουν, αλλά δεν αντιλαμβάνεσαι αμέσως το βαθμό της ζημιάς.
Πώς
αντέχονται και τα δύο μαζί; Δε θυμάμαι πια να σου απαντήσω ως παιδί. Όμως και
μόνο που το σκέφτομαι ως ενήλικας πια, ανατριχιάζω και συνάμα απορώ, τόσο με
τις τότε αντοχές μου όσο και με την ανοχή των υπολοίπων «έξω από το χορό».
Ο χορός; Ένα οικογενειακό περιβάλλον
γεμάτο εντάσεις, καβγάδες, τσακωμούς και φωνές ανάμεσα σ’ ένα ζευγάρι που
τυγχάνει να είναι και γονείς ενός παιδιού. Άρα, όλο αυτό το κλίμα φτάνει να
έχει άμεσο αντίκτυπο και στο παιδί που συμβιώνει και μεγαλώνει μαζί τους.
Ειλικρινά
είναι πολύ δύσκολο να φτιάξω ένα χρονικό αυτής της βίαιης για μια παιδική ψυχή
κατάστασης. Κι εδώ που τα λέμε, δεν είναι αυτός ο σκοπός.
Μέχρι
και τη στιγμή που αποφάσισα να αποχωριστώ την «οικογενειακή θαλπωρή» του
πατρικού μου, εκεί γύρω στα δεκαέξι μου χρόνια, στη μνήμη μου ήταν και
συνεχίζουν να είναι εντυπωμένες όλες οι φορές που βρισκόμουν ανάμεσα σε
καβγάδες των γονιών, κάνοντας το διαιτητή και παρακαλώντας τους να πάψουν να
τσακώνονται. Άλλες στιγμές που η μητέρα μου, χωρισμένη πια, δεν ήξερε πώς να
φερθεί και πώς να μεγαλώσει ένα παιδί (νεαρά γαρ, κι η πιο ηλίθια δικαιολογία
που μπορεί κάποιος να δώσει σ’ ένα γονιό που ασκεί βία).
Ως εκ τούτου, σημάδια από κρεμάστρες
ρούχων, ζώνες κι άλλα χρήσιμα αξεσουάρ του σπιτιού στόλιζαν τα χέρια και τα
πόδια μου σε ημερήσια σχεδόν βάση. Μελανιές και γρατζουνιές στο σώμα μου που δε
δικαιολογούνταν ακόμα κι αν χιλιοχτυπιόμουν παίζοντας στο πάρκο ή την παιδική
χαρά.
Οι
δικαιολογίες μου για να μην εκθέσω τόσο το σπίτι μου, όσο και τον εαυτό μου στο
σχολικό μου κυρίως περιβάλλον, δεν έπειθαν και πολύ κόσμο. Συνήθως διάλεγα τη σιωπή, αντί για δικαιολογίες ή ψέματα. Όμως όλοι
έβλεπαν, κάποιοι ήξεραν, κάποιοι απλά υπέθεταν. Τελικά όμως δεν επέλεγα μόνο
εγώ, ως θύμα, τη σιωπή, αλλά κι οι γύρω μου.
Η δική μου σιωπή, ντροπή και φόβος.
Του περίγυρου όμως, καθαρή συνενοχή.
Μια συνενοχή που δε θα συγχωρούσα ποτέ στον εαυτό μου ως ενήλικη πια. Μπορεί,
όπως λέει ο πολύς κόσμος, να μπλέξεις. Ειλικρινά, πόσο πιο μπλεγμένος να
βρεθείς σε μια κατάσταση, περισσότερο από το εκάστοτε θύμα που βάλλεται ή κινδυνεύει;
Πάντα θα υπάρχουν θύματα και θύτες.
Θύματα που θα σιωπούν γιατί δεν έχουν βρει τον τρόπο να μιλήσουν ανοιχτά για τη
βία που δέχονται. Θύτες που θα σιωπούν από ενοχή. Μα η σιωπή οποιουδήποτε απ’ το
γύρω περιβάλλον ενός παιδιού, σχολικό, φιλικό ή ευρύτερο οικογενειακό, είναι
καθαρή συνενοχή.
Επιχειρήματα-δικαιολογίες
του στυλ, «δε μου πέφτει λόγος», «δεν ξέρω τι να κάνω», «είναι οικογενειακά
τους θέματα αυτά» κι άλλα παρόμοια, να σας ενημερώσω ότι είναι εύλογοι
προβληματισμοί, αλλά δεν προσφέρουν ποτέ τίποτα. Απολύτως τίποτα.
Δεν
έχει σημασία αν είσαι ένας άλλος – πέραν των γονέων – συγγενής, δάσκαλος,
συμμαθητής, προπονητής, φίλος ή γείτονας. Μίλα.
Η ενδοοικογενειακή βία είναι σκληρή.
Τόσο που σκληραίνει και το θύμα. Ίσως το πάλαι ποτέ θύμα να γίνει κάποτε
γονέας- θύτης. Ίσως να «σκληρύνει» το παιδί έτσι, ώστε ως ενήλικας να μη θέλει
καν να δημιουργήσει οικογένεια και παιδιά. Ίσως να έχει αντιληφθεί το
παράδειγμα προς αποφυγή και να γίνει ένας εξαιρετικός άνθρωπος και γονέας.
Τα
σενάρια για την ενήλικη ζωή του είναι πολλά. Μην περιμένεις να πέσει η αυλαία
για να πράξεις. Όταν μπορείς να μιλήσεις, να βοηθήσεις και να στηρίξεις με
όποιο τρόπο, κάν’ το.
Μη σιωπάς κι εσύ σαν το παιδί.
Αντ’
αυτού, γίνε η φωνή και το θάρρος του. Κάποτε θα καταλάβεις το γιατί.
